„Lokalni i Mocarni” to projekt wspierający rozwój wolontariatu społecznego w lokalnych społecznościach. Realizuje go Stowarzyszenie Inicjatywa Obywatelska Pro Civium w latach 2025–2027 w ramach rządowego programu Korpus Solidarności – Lokalne Partnerstwa dla Wolontariatu 2025, finansowanego przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Projekt stawia na przyjazne, ale profesjonalne wsparcie organizacji i aktywistów, unikając zbędnego formalizmu – jego celem jest realna pomoc oraz promocja idei wolontariatu wśród “lokalnych mocarzy”, czyli osób i organizacji działających oddolnie dla dobra swoich społeczności.
Cele i założenia projektu
Głównym celem Lokalnych i Mocarnych jest tworzenie
i rozwijanie trwałych partnerstw lokalnych na rzecz wolontariatu, ze szczególnym wsparciem dla mniejszych organizacji i grup społecznych. Projekt pomaga takim oddolnym inicjatywom opracowywać atrakcyjne i efektywne programy wolontariackie oraz sieciować się z innymi podobnymi organizacjami. Ważnym założeniem jest budowanie mostów współpracy pomiędzy organizacjami
a otoczeniem lokalnym – włączając w to firmy, urzędy, uczelnie i inne instytucje – tak, aby wolontariat stał się wspólną sprawą całej społeczności.
Projekt kładzie nacisk na promocję idei wolontariatu (m.in. poprzez upowszechnianie inicjatyw Korpusu Solidarności) oraz zmianę sposobu, w jaki wolontariat jest postrzegany wśród mieszkańców. Równocześnie dostarcza on pakietów wiedzy i narzędzi dla liderów społecznych, małych NGO i osób potencjalnie zainteresowanych zaangażowaniem – tak, by zwiększyć ich kompetencje w zarządzaniu wolontariuszami oraz wzmocnić stabilność
i rozpoznawalność ich działań. Wszystkie te działania zostały zaplanowane w sposób kompleksowy: opierają się na trzech filarach – edukacji i rozwoju kompetencji, rzecznictwie na rzecz różnorodnego wolontariatu oraz animacji społeczności lokalnej. Dzięki temu projekt realizuje swoje cele w sposób spójny i wielowymiarowy, w pełni wpisując się w założenia programu Korpus Solidarności.
Obszar realizacji
Projekt obejmuje swoim zasięgiem cztery powiaty
w Wielkopolsce: poznański, koniński, pilski oraz czarnkowsko-trzcianecki. Są to jedne z największych
i zróżnicowanych obszarowo powiatów w regionie, co zapewnia dotarcie do szerokiego spektrum społeczności – od terenów z już aktywnymi organizacjami pozarządowymi i firmami zaangażowanymi społecznie, po miejsca, gdzie potencjał wolontariatu nie jest jeszcze w pełni wykorzystany. Realizacja projektu w tych powiatach oznacza współpracę z lokalnymi partnerami
i instytucjami na ich terenie, tak by zakorzenić ideę wolontariatu w różnych środowiskach. Dzięki działaniom w kilku regionach Wielkopolski, dobre praktyki i pozytywne efekty projektu będą mogły rozprzestrzeniać się dalej, obejmując kolejne gminy i społeczności sąsiedzkie.
Grupy docelowe
Projekt skierowany jest do wszystkich, którzy tworzą ekosystem wolontariatu na poziomie lokalnym. W szczególności do udziału zapraszamy i wspieramy następujące grupy odbiorców:
Małe organizacje pozarządowe i oddolne inicjatywy – stowarzyszenia (w tym tzw. stowarzyszenia zwykłe bez osobowości prawnej), fundacje, kluby sportowe, koła gospodyń wiejskich oraz nieformalne grupy mieszkańców. Często są to podmioty o skromnych zasobach finansowych, kadrowych i organizacyjnych, ale ogromnym zapałem do działania – chcą profesjonalnie zarządzać wolontariuszami i rozwijać swoje projekty, a my dostarczamy im ku temu wiedzę i narzędzia.
Lokalni liderzy, aktywiści i potencjalni wolontariusze – osoby zaangażowane społecznie lub dopiero poszukujące możliwości, by się zaangażować. To zarówno młodzi ludzie stawiający pierwsze kroki w działalności społecznej, jak i dorośli czy seniorzy, którzy chcą zrobić coś dobrego dla innych. Poprzez szkolenia i wydarzenia dajemy im przestrzeń do rozwoju, integracji i znalezienia inicjatywy, z którą mogą się związać.
Instytucje publiczne, samorządy, uczelnie i przedsiębiorstwa – podmioty, które mogą stać się ważnymi partnerami wolontariatu. Urzędy, szkoły wyższe czy firmy zainteresowane wolontariatem pracowniczym również są adresatami naszych działań – zachęcamy je do tworzenia własnych programów wolontariackich i wspierania lokalnych inicjatyw. Udział przedstawicieli tych instytucji w forach i konsultacjach sprzyja budowaniu międzysektorowych partnerstw na rzecz dobra wspólnego.
Media lokalne oraz społeczność ogółem – dziennikarze i media lokalne, dla których tematy społeczne są ważne, są naszym sprzymierzeńcem w promocji idei wolontariatu. Poprzez dostarczanie im pozytywnych historii i przykładów chcemy zwiększyć widoczność działań społecznych. Ostatecznie projekt jest dla wszystkich mieszkańców, bo to oni korzystają z owoców wolontariatu w swojej okolicy – zależy nam, by jak najwięcej osób dowiedziało się, jak mogą włączyć się w wolontariat i dlaczego warto to robić.
Kluczowe moduły i działania projektu
„Lokalni i Mocarni” składają się z kilku wzajemnie powiązanych modułów – wszystkie uzupełniają się nawzajem, tworząc spójną inicjatywę (to nie oddzielne działania, lecz elementy jednej całości). Działania zaplanowane w projekcie koncentrują się wokół trzech głównych filarów, co zapewnia kompleksowe podejście do rozwoju wolontariatu. Najważniejsze komponenty to:
Akademia Wolontariatu Lokalnego
edukacyjny moduł szkoleniowy dla osób działających w organizacjach i grupach społecznych. W ramach Akademii uczestnicy zdobywają praktyczną wiedzę
i umiejętności z zakresu m.in. zarządzania projektami, finansów w NGO, organizacji pracy wolontariuszy, motywowania zespołu czy współpracy z mediami. Szkolenia odbywają się w elastycznej formie (m.in. krótkie moduły online dostępne także w formie nagrań), dzięki czemu nawet zabiegane osoby, seniorzy czy osoby
z niepełnosprawnościami mogą z nich skorzystać w dogodnym czasie. Uczestnicy Akademii otrzymują certyfikaty potwierdzające zdobyte kompetencje, a opracowane materiały dydaktyczne
(np. e-book, nagrania webinarów) pozostają dostępne online. Akademia ma budować rozpoznawalną markę edukacyjną w regionie – pierwsza edycja szkoleń to dopiero początek, a jej solidne przygotowanie ma zapewnić długofalową kontynuację w kolejnych latach.
Rzecznictwo na rzecz rozwoju wolontariatu różnorodnego
komponent polegający na inicjowaniu dialogu i współpracy między różnymi sektorami, by wspólnie rozwijać wolontariat.
W ramach tych działań projekt organizuje lokalne fora partnerstw w każdym powiecie, na które zapraszani są przedstawiciele NGO, samorządu, biznesu i instytucji publicznych. Fora te służą wymianie doświadczeń, identyfikacji potrzeb oraz nawiązaniu pierwszych partnerstw międzysektorowych. Ponadto prowadzone są branżowe konsultacje z pracodawcami i organizacjami – mają one pomóc zrozumieć bariery utrudniające rozwój wolontariatu (np. pracowniczego) i wspólnie wypracować narzędzia, które te bariery zniosą. Owocem tych działań są m.in. praktyczne e-narzędzia – wzory dokumentów, poradniki i kodeksy dobrych praktyk dla firm oraz NGO, ułatwiające wdrożenie wolontariatu zarówno w przedsiębiorstwach (wolontariat pracowniczy), jak i w małych organizacjach lokalnych. Rzecznictwo to także promocja korzyści płynących z wolontariatu w mediach – projekt przygotowuje krótkie spoty edukacyjne
i webinary, które pokazują dobre przykłady i zachęcają kolejne podmioty do włączenia się w działania społeczne. Dzięki temu komponentowi rośnie świadomość lokalnych decydentów i liderów na temat różnych form wolontariatu, co przekłada się na przychylniejsze środowisko do rozwoju inicjatyw oddolnych.
Mentorskie Parasole
unikalna inicjatywa mentoringowa, która łączy mniejsze, początkujące organizacje z większymi
i bardziej doświadczonymi partnerami. Ideą “Mentorskich Parasoli” jest przekazanie know-how oraz wsparcia tym najmniejszym NGO, poprzez budowanie strategicznych partnerstw z organizacjami mającymi już bogate doświadczenie. Większa organizacja pełni tu rolę mentora – niczym “parasol” osłania i wspiera rozwój lokalnej inicjatywy, dzieląc się wiedzą, wypracowanymi procedurami czy sprawdzonymi rozwiązaniami. Taka współpraca pomaga wzmacniać potencjał organizacyjny małych stowarzyszeń i grup (często prowadzonych wyłącznie siłami wolontariuszy), co uzupełnia działania Akademii. Innymi słowy, projekt oferuje dwutorowe wsparcie: z jednej strony podnosi kompetencje wolontariuszy i liderów (szkolenia Akademii), a z drugiej – wzmacnia całe organizacje dzięki partnerskiej pomocy mentorów. W efekcie lokalne NGOsy nie tylko zyskują przeszkolonych ludzi, ale również lepsze podstawy instytucjonalne do działania.
Kampania promocyjno-animacyjna
Szeroko zakrojone działania mające na celu upowszechnienie idei wolontariatu w społecznościach lokalnych oraz aktywizację mieszkańców. Ten moduł to m.in. organizacja wydarzeń powiatowych z udziałem organizacji pozarządowych – podczas festynów, targów lub innych imprez społecznych pojawi się specjalna strefa “NGOroom”, gdzie lokalne stowarzyszenia i grupy będą mogły zaprezentować to, co robią najlepszego. Będzie to przestrzeń spotkań mieszkańców z organizacjami, okazja do rozmowy, nawiązania kontaktu i zainspirowania się do działania. Dzięki takiej formie organizacje nabierają rozgłosu, pokazując swoją ofertę i rolę w społeczności, a mieszkańcy lepiej poznają inicjatywy działające tuż obok nich – co często przekłada się na większe zainteresowanie dołączeniem do wolontariatu. Kampania promocyjna wykorzystuje także media lokalne i społecznościowe: regularnie publikowane są informacje, wywiady i ciekawostki o wolontariacie (także w formie artykułów czy materiałów wideo), aby zmienić wizerunek wolontariatu i pokazać, że każdy – niezależnie od wieku czy profesji – może zostać bohaterem swojej społeczności. Całość dopełniają atrakcyjne akcje animacyjne, konkursy i interaktywne działania podczas wydarzeń, które integrują mieszkańców wokół idei pomagania innym.
Znaczenie dla społeczności lokalnych
Lokalni i Mocarni wyrasta z przekonania, że to lokalne, oddolne inicjatywy są sercem społeczności. W czterech objętych projektem powiatach działają tysiące organizacji – od małych stowarzyszeń po grupy sąsiedzkie – które często umykają uwadze, bo nie figurują w statystykach ani raportach.
A przecież te najmniejsze i najmniej widoczne są “solą ziemi” – stoją najbliżej spraw lokalnych i najlepiej znają realne potrzeby mieszkańców. Tworzą one nierzadko wolontariat o charakterze rodzinnym czy sąsiedzkim, oparty wyłącznie na dobrej woli działania. Wzmacniając te właśnie podmioty, projekt przyczynia się do rozwoju kapitału społecznego na najniższym, najbardziej bezpośrednim poziomie.
Dla lokalnych społeczności oznacza to wiele korzyści. Po pierwsze, dzięki projektowi mieszkańcy zyskują lepiej zorganizowane i skuteczniejsze organizacje społeczne, które mogą oferować im pomoc lub angażować we wspólne inicjatywy. Po drugie, wolontariat staje się bardziej powszechny i różnorodny – docieramy z ideą niesienia pomocy do nowych grup odbiorców (np. do firm, które wcześniej nie prowadziły wolontariatu pracowniczego, albo do osób, które nie wiedziały jak zacząć działać). Po trzecie, rośnie poczucie jedności i dumy lokalnej – gdy lokalne media mówią o sukcesach wolontariuszy, a na wydarzeniach mieszkańcy widzą efekty wspólnych działań, buduje się pozytywna atmosfera współpracy. Projekt pomaga też łączyć pokolenia i różne środowiska: młodzież może współdziałać z seniorami, biznes z organizacjami pozarządowymi, władze samorządowe z aktywistami. W dłuższej perspektywie tak wzmocnione społeczności są bardziej odporne na kryzysy, bardziej otwarte i empatyczne.
Trwałość i długofalowe efekty
Jednym z priorytetów projektu jest to, aby osiągnięte rezultaty przetrwały na długo po zakończeniu finansowania. Stowarzyszenie Pro Civium ma już doświadczenie w zapewnianiu trwałości swoich inicjatyw – utrzymuje narzędzia i usługi nawet po wygaśnięciu dotacji (przykładem może być kontynuacja działania infolinii poradniczej czy platformy edukacyjnej), co dowodzi, że efekty są traktowane długofalowo i nie zależą wyłącznie od środków projektowych. Podobnie w przypadku Lokalnych i Mocarnych zadbano o to, by po 2027 roku pozostał trwały ślad:
Trwałe partnerstwa – relacje nawiązane w trakcie projektu (między organizacjami, wolontariuszami, firmami i instytucjami) będą pielęgnowane dalej. Idea Lokalnych Partnerstw dla Wolontariatu zakłada, że po zakończeniu programu w regionie pozostanie sieć podmiotów współpracujących ze sobą dla wspólnego dobra. Tak zbudowana sieć kontaktów i wymiany doświadczeń będzie procentować nowymi inicjatywami w przyszłości.
Materiały edukacyjne i narzędzia – wszystkie opracowane w projekcie treści (podręczniki, e-booki, wzory dokumentów, nagrania webinarów) zostają upublicznione i dostępne dla zainteresowanych. Dzięki temu wiedza nie zamyka się tylko w gronie uczestników szkoleń, ale jest szeroko dostępna dla każdego, kto chciałby poprawić swoje kompetencje w zakresie wolontariatu. Co więcej, planowane jest aktualizowanie kluczowych materiałów (np. e-booka) w kolejnych latach, tak by zachować ich aktualność i przydatność na zmieniającym się polu działań społecznych.
Wypracowane modele i dobre praktyki – w toku projektu testowane są różne rozwiązania (choćby wspomniane mentorskie partnerstwa czy fora dialogu). Dobre praktyki zostaną zebrane w formie rekomendacji i przekazane władzom regionalnym oraz instytucjom centralnym, aby mogły być wykorzystane przy planowaniu kolejnych działań na rzecz wolontariatu. Tym samym Lokalni i Mocarni mogą stać się wzorem dla podobnych inicjatyw w innych regionach kraju.
Podsumowując, „Lokalni i Mocarni – Program Wsparcia Rozwoju Wolontariatu Społecznego” to kompleksowa, przyjazna dla użytkowników inicjatywa, która łączy ludzi i organizacje wokół idei wspólnego działania. Poprzez edukację, partnerstwa i promocję projekt buduje silniejszy wolontariat tam, gdzie jest on najbardziej potrzebny – blisko zwykłych ludzi i ich codziennych spraw. Jego efekty będą odczuwalne w lokalnych społecznościach jeszcze długo po zakończeniu projektu, ponieważ inwestuje on w to, co najważniejsze: w ludzi, relacje i wiedzę, które stanowią fundament trwałej zmiany społecznej.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:
MATERIAŁY
